by Erhan Altunay (Editor)
Binlerce yıldır eskimeyen bir tarihtir Roma…
Antik tarih söz konusu olduğunda, Yunan ve Roma tarihi birlikte anlatılır her zaman. Oysa Roma kendine özgü ve kıyas kabul etmeyen farklı bir kültür geliştirmiş, Yunan düşüncesinden tamamen ayrı bir zihniyetle çok geniş bir dünya coğrafyasına hâkim olmuştur. Küçücük bir köyden kocaman bir imparatorluğun doğmasına önayak olan Roma halkının da kendine özgü bir yaşam tarzı ve felsefesi vardı kuşkusuz. İşte bu yaşam anlayışı Roma’yı dünyaya hükmeden bir ülke haline getirmiştir. Günümüzde bile hâlâ Roma hukuku okutulmakta, Roma edebiyatı bütün canlılığını korumaktadır.
Roma felsefesi, düşünce biçimi ve kültürünün, daha kaliteli bir yaşamın yollarını inşa etmek üzerine kurulu eski ve köklü bilgiler içeren, üstelik günümüz insanına hiç de yabancı olmayan bir bilgeliğin de temeli olduğunu ortaya koyan bu kitap, binlerce yıllık bu bilgeliği yeniden insanlığın rehberliğine açıyor.
Roma Bilgeliği
Söz uçar yazı kalır
Roma bir günde kurulmadı.
Bütün yollar Roma’ya çıkar.
Yöneticinin dini ne ise halkın dini de odur.
Forum’da zaman geçirmek
Eşekten yün elde etmek.
Bir örnekten hepsini öğren
Cehennem cehennemi çağırır.
Bir felaketten kalan anı başka bir felakettir.
Umutsuzluğa alışmak umutsuzluğun kendisinden daha kötüdür.
İnanıyorum çünkü saçma…
Bilge adam ispatlayamayacağı şeyi söylemez.
Konuşma yetisi çok kişiye verilmiştir ama ruh bilgeliği çok az kişiye…
Bilge olan adam az konuşandır.
Aptal adam için suskunluk bilgelik gibi görünür.
Ne zaman konuşacağını, ne zaman susacağımı bilmek büyük bir şeydir.
Önce yaşa, sonra felsefe yap.
Laf değil iş.
En derin nehirler en sessiz akanlardır.
Yargıç bir olay için hüküm verdiğinde kendi hakkında da verir.
Ne dediğine, nerede dediğine ve kime dediğine dikkat et!
Yalancı iyi hafızaya sahip bir kişi olmalıdır.
Güneş’e karşı konuşulmaz.
Öğreten öğrenir.
Daha sonra üzüleceğin bir şeye başlamadan dikkat et.
Bazen delirmek de güzeldir.
Sağlam kafa sağlam vücutta bulunur.
Her altın gibi parlayanı altın sanma.
Sakal filozof yapmaz.
İnsan insanın kurdudur.
Greklerden korkarım, hele hediye verirlerse.
Bir tek kişi hiç kimsedir.
İyilik yapmayanın istemeye de hakkı yoktur.
İyilik yaptığını söyleyen iyilik talep edecektir.
Bugünden sonra iyi bir insan olacağım: Bu hiçbir zaman olmamıştır ve olmayacaktır. Hiçbir şey para tarafından ele geçirilemeyecek kadar kuvvetli değildir. Paraya hükmedilmelidir, hizmet edilmemelidir.
Eğer biri yoksul ve kötü olmayan biriyse değersizdir. Zengin ve kötü olursa iyi bir müşteri olur.
Eşek eşeğe sürtünür.
Deliler, kendinden başka herkesin deli olduğunu düşünürler.
Romalılar açısından Yaşam ve Ölüm
Yol uzun, yaşam kısa.
Sanat uzun yaşam kısa.
İyi yaşayan iki kere yaşamıştır.
Yaşam sürdükçe umut da sürer.
Eğer zafer ölümden sonra gelecekse benim acelem yok.
Kader cesurların yüzüne güler. Hükmettiklerinden korkan efendi onların kölesi olur.
Çalışma her şeyi yener.
Yıldızlara zorlu yollardan ulaşılır.
Denizaşırı giden ruhunu değil gökleri değiştirir.
Zevkler üzerine tartışılmaz.
Gerçek dost kara günde belli olur.
Şanslı (mutlu) olduğun sürece bir çok arkadaşın olur.
Arkadaşının huyunu bileceksin, nefret etmeyeceksin.
Tilki postunu değiştirebilir ama huyunu asla.
Vatan aşkı yol göster.
Vatan için ölmek tatlı ve şereflidir.
Sonuç yapılanları haklı çıkartır.
Eğer sonuç iyi ise her şey iyi olur. Başkalarının geçmişinden yararlanmak iki kere yaşamaktır.
Romalılar için Aşk
İnsan ya aklını kaybeder ya da şair olur.
Aşıklar çılgındır.
Aşk her şeyi yener ve biz kendimizi Aşk’a bırakalım.
Ve ben ne seninle yaşayabiliyorum ne de sensiz.
Aşıkların öfkesi aşkın onarılmasıdır.
Aşk her şeyi yener.
Bana kendini kontrol edebilen bir aşık göster, ağırlığınca altın vereceğim.
Aşk kördür.
Eski aşk bir yaradır.
Aşk yarasını bizzat onu açan iyileştirir.
Amor’a dikkat et, hiçbir zaman savaş ilan etme.
Aşk gözden ne kadar uzak olursa ruhtan da o kadar uzak olur.
Aşk anında dış güzellik İyi bir öğütten daha önemlidir.
Yeni bir tanesi geldiğinde her aşk ölür.
Aşık olmak, genç için yaşamın kazancı yaşlı için ise bir suçtur.
Gençlik bilebilseydi, yaşlılık yapabilseydi. Çok seven daha da çok yerden yere vurur.
Dünyayı yöneten Kader
Yaşama Kader hükmeder bilgelik değil.
Aptallar Kader’den korkar, bilgeler kabullenir.
Her zaman yaz olmayacak.
Her zaman Saturnalia olmayacak.
Birinin başına gelebilecek bir şey herkesin başına gelebilir.
Bugün bana yarın sana.
Kader yolunu bulur.
Bulutların ardından Pharbus.
Kendi erdemlerine inanmak Kader’e inanmaktan iyidir.
Neden kaçtığını düşünüyorsan, sık sık onu görürsün.
Neden korkuyorsan, beklediğinden daha önce başına gelir.
İhtiyacı olanı istemesini bilen kişi istediğini elde eder.
İnsan ayaklarının önündekine bakmaz da gökyüzündekileri araştırır.
Zaman kaçıyor.
Zaman geçiyor, zaman geçiyor Canım, heyhat! Zaman değil biziz geçen. Ve yakında toprağın altında yatıyor olacağız. Öyle bir zaman gelecek ki, aynaya bakmak seni üzecek. Ve bu üzüntü daha çok kırışıklığa sebep olacak.
Ben senin ileride olacak halinim, ben de senin gibiyken…
Toprak sana hafif olsun.
Kötülerin en kötüsü ölüm bizim için hiçbir şey ifade etmez, çünkü biz varken ölüm yoktur, ölüm geldiğinde de biz olmayız. Tanrı seni korkutmasın, ölüm seni endişelendirmesin, iyi şeyleri kolay elde edersin, kötü şeylere kolay katlanırsın.
Yağ harcadın.
Fırına yağ eklemek.
Her şey akar ve hiçbir şey yerinde durmaz. Her şey değişir ve biz de onlarla birlikte değişiriz.
Zamanlar değişir ve biz de onlarla değişiriz.
Zaman en iyi şifalanma sanatıdır.
Başa gelen acının çaresi sabırdır.
Olan oldu biz kalana bakalım.
Romalıların gündelik yaşam bilgeliği
Yanılmak insana mahsustur.
Yanılmak insana mahsus olsa da yalnızca aptallar aynı hatayı yapmaya devam ederler.
İnsanlar istediklerini daha kolay inanırlar. Kötü huy hiçbir zaman öğretmensiz kalmaz.
Tehlike, tehlikeyi göze almadan yenilmez. Barışı isteyen savaşa hazırlanır.
Eğer barış istiyorsan savaşa hazırlan.
Cehenneme inmek kolaydır. Kapıları gündüz gece açıktır, fakat geri dönüp gökyüzünü görmek. Asıl iş, asıl çaba odur.
Bir zafer alanında kendini de yenebilen iki kez kazanmış olur.
Köpeğe dikkat, seni yalayarak öldürür. İnsanın ve insanca olan hiçbir şeyin yabancı olmadığını düşünüyorum.
Meşhur Romalı Sözler
İstemeyen köpeği ava götürmek aptallıktır
Güneş herkesi aydınlatır.
Başkasının sıkıntısına dökülen gözyaşları çabuk kurur.
Doğru olmasa da, hoşuna giden şeyi doğru zannedersin.
Ateş, bir şeyleri yakmadan büyük ışık vermez.
Sert olsun ama kanun olsun.
Çok kişi çağırılır ama az kişi seçilir.
Halkın sesi Tanrı’nın sesidir.
İyi bir şey söylenmişse ben söylemişimdir.
