UKRAYNA 5 TÜRK DEVLETİ
- Avrupa Hun İmparatorluğu Balamir 375-469: 94 yıl
- Hazar Kağanlığı Böri Şad 651-983: 332 yıl
- Altın Orda Devleti Batu Han 1236-1502: 266 yıl
- Kırım Hanlığı 1441-1783: 342 yıl
- Osmanlı İmparatorluğu Osman Gazi 1299-1922: 623 yıl
TÜRK HALKLARI TARİHSEL
- İskitler
- Hunlar
- Hazarlar,
- Peçenekler,
- Uzlar (Tork)
- Kumanlar
- Kıpçaklar
- yüzyılda Ukrayna toprakları Türk kökenli Ön Bulgarların yurdu haline geldi. Yüzyılın sonlarında Bulgarlar bölgeyi terkederek gene Türk kökenli bir kavim olan Hazarlar‘ın eline bıraktılar. Günümüzde Ukrayna’nın başkenti olan Kiev 9. yüzyılın ortalarına kadar Hazar Hanlığı’nın bir parçasıydı. 860 yılı civarında Viking kralı Rurik’in kumandanları tarafından Hazarların elinden alındı ve Kiev Knezliği’nin bir parçası oldu.
Ukrayna coğrafyasının ilk sakinleri Kimmerler, İskitler ve Sarmatlar’dır. II. yüzyıla kadar süren Sarmat egemenliğine Alman asıllı Gotlar son verdi. 375’te Ukrayna’yı istilâ eden Hunlar, Got egemenliğini ortadan kaldırdı. Hun istilâsının yol açtığı Kavimler göçü sebebiyle boşalan Ukrayna arazisi V. yüzyılda Türk asıllı İdil Bulgarları, VI. yüzyılda Avarlar tarafından ele geçirildi. Ukrayna üzerinde bu şekilde başlayan Türk kavimleri etkisi VII-XIII. yüzyıllar arasında Hazarlar, Peçenekler, Uzlar (Tork) ve Kumanlar’la devam etti. Orta Dinyeper, Pripet nehri, Karpat dağları ve Vistül nehri sahaları eski Slavlar’ın ana yurdu olarak kabul edildi (Kurat, s. 4). Siyasî birliğe sahip olamayan Slavlar’ın büyük kısmı VIII. yüzyılın başlarında Hazar Hakanlığı’nın egemenliği altına girdi. Ukrayna’nın erken tarihi, Varegler tarafından kurulan ve 1240’ta Tatarlar tarafından yıkılan Kiyef Prensliği ile bağlantılıdır. Kiyef Prensliği’nin “Kiy, Koy, Kay” varyantlı bir Türk kabilesince oluşturulduğu, ilk knezlerin “kagan” unvanı taşıdığı, merkezleri Kiyef’in de bunların adına dayandığı ileri sürülür.
https://islamansiklopedisi.org.tr/ukrayna#2-tarih
TÜRK HALKLARI GÜNÜMÜZDE
Ukrayna: Türkler: Dinler
- Karaim- Karay: Judeo-Karaim Tarikatı (Ukrayna, Polonya)
- Kırımçak: Yahudi (Ukrayna)
- Kreşin Tatarları: Hristiyan (Ukrayna)
- Rumeyler: Hristiyan (Ukrayna)
- Urumlar: Hristiyan (Ukrayna)
Müslüman Türkler:
- Crimean Tartars
- Meskhetian Turks
——Ortodoks Hristiyan Türkler——–
- Ukrayna
- Ukrayna
Urumlar
Ukrayna’nın Azak Denizi kıyılarında yaşayan Greko Tatarlar, Urumlar ve Rumeyler olmak üzere kendi aralarında ikiye ayrılıyor. Çok az bilinen bir Türk topluluğu olan Urumlar kendilerini tarif ederken “Biz Grek ya da Helen değiliz, Greko Tatarız. Helen başka, Greko Tatar başka” ifadesini kullanıyor.
Urumlar bugün, Ukrayna’nın Eski Kırım, Balıklava, Kerç, Kefe, Yalta ve Gözleve şehirleri ile Donetsk eyaleti merkezi ve Mariupol, Zaparoje, Dniyepropetrovsk şehirleri ile bu şehirlere bağlı 27 kasaba (Starobeşova, Starolaspa, Manguş, Granitnaya, Staroignatovka, Mirna, Staromolinovka, Komar, Ulaklı, Bagatiri gibi) ve köyde yaşıyor.
1989 yılında yapılan resmi nüfus sayımında ise Ukrayna topraklarında yaklaşık olarak 60.000 Urum’un yaşadığı bildiriliyor.
Birbirlerinden farklı iki toplumdan biri olan ve Türkçe konuşan Urumlar, Kıpçak ve Oğuz Türklerinin soyundan geliyor.
Rumeyler, Ukrayna
Rumeyler ise etnik ve genetik olarak Türk, Grek, Cenevizli ve Latin gibi halkların da içinde bulunduğu bir halklar mozaiğidir. Ancak Rus araştırmacılar tarafından bu topluluğun Türk asıllı olduğu ortaya çıkarılmıştır.
Yunanistan Ukrayna topraklarında yaşayan bu topluluklar ile Yunanlıları bir çatı altında birleştirmek için yoğun çaba sarf ediyor. Bu kapsamda, “Grek Federasyonu” adı verilen organizasyon tarafından 1990 yılından beri Yunanca dil kursları ve çeşitli sosyal faaliyetlerle Urumlar ve Rumeyler ile Yunanlıların aynı soydan geldikleri gibi asılsız bir iddia kanıtlanmaya çalışılıyor.
Ancak, bu görüşün tamamen yanlış olduğunu kanıtlarcasına bugün Urumlar ve Rumeyler ile Yunanlılar birleşmediler. Çünkü Yunanlılar ve bu Türk asıllı Hıristiyan topluluk arasındaki tamamen farklı özellikler, bu iki halk arasında farklılık oluşturuyor ve birleşmelerine engel teşkil ediyor.
Yunanistan’da kurulan resmi devlet kurumları, bu topluluklarla iletişim ve koordinasyonun sağlanmasına yönelik faaliyet gösteriyor. Bu konuda, Batı ülkeleri ve fonlarından da destek sağlayan Yunanistan bölgeye yardımlarını da eksik etmiyor, hatta halkın refahını düşünen Yunanlıların, Urum ve Rumeylerin bir bölümünü Yunanistan’a ve Güney Kıbrıs’a göçmen olarak gönderdikleri de ifade ediliyor.
–————–Musevi Türkler———-
- Karaim (Karay)ler. Ukrayna, Polonya
- Ukrayna
Judaism: Jewish Turks
Some of the Karaim Turks, who were subject to the Khazar State, entered the Karaim sect of Judaism.
The Khazars accepted Judaism in 740. Among the Khazars, Judaism was limited to the khan and his entourage, or mostly to the ruling and aristocratic group. Judaism was not limited to the Khazars among the Turks; In addition to the Caspian and Karaites, some Turkish tribes such as Kaliz, Kabar, and Kipchak also converted to the Jewish religion (Kuzgun, 1993: 194).
The Khazars, who converted to Judaism, used the Hebrew script, as we find examples of many Turks who converted to other religions. However, they preserved Turkish. History of Jewish colonies in Azerbaijan VII-X. stretches for centuries. The history of these Karaites, known as “Mountain Jews” in Azerbaijan, is probably related to the Khazar Empire (Güngör, 2002, C3: 279).
The Khazars, who first belonged to Shamanism, recognized Judaism in the 8th century with the arrival of the Byzantine Empire, persecuted Jews. However, the Khazar State preserved Judaism as an official religion until the end. So much so that, according to a rumor, the Khazar ruler, who heard that Muslim states demolished a synagogue, had a minaret in Itil destroyed in 922 (Togan:158; cited in January, 1983:61).
–————– Jewish Turks———-
- Karaim (Karaite) people
Ukraine, Poland
Native to Crimea, Lithuania, Poland
Ethnicity Crimean Karaites (2014)
Native speakers 80 (2014)
Language family
- Turkic
- Common Turkic
- Kipchak
- Kypchak–Cuman
- Karaim
Writing system: Cyrillic script, Latin script, Hebrew alphabet
Official status:
Recognized minority Language in
- Poland
• Ukraine
• Russia
The Karaim language is a Turkic language with Hebrew influences, in a similar manner to Yiddish or Judaeo-Spanish. It is spoken by only a few dozen Crimean Karaites (Qrimqaraylar) in Lithuania, Poland and Crimea and Galicia in Ukraine.
The three main dialects are those of Crimea, Trakai-Vilnius and Lutsk-Halych all of which are critically endangered. The Lithuanian dialect of Karaim is spoken mainly in the town of Trakai by a small community living there since the 14th century.
There is a chance the language will survive in Trakai as a result of official support and because of its appeal to tourists coming to the Trakai Island Castle, where Crimean Karaites are presented as the castle’s ancient defenders.
- Ukraine
Crimean Karaites
Total population ≈2,500
- Ukraine (including Crimea) 1,196
• Crimea 715
• Israel ~500
• Poland 346
• Lithuania 241
• Russia 205
Languages
- Karaim, Crimean Tatar, Lithuanian, Polish, Russian
Religion
- Karaite Judaism, Christianity
Related ethnic groups: Karaite Jews, Krymchaks, Samaritans, Ashkenazi Jews, Sephardi Jews, Mizrahi Jews, Crimean Tatars, Turkic peoples
The Crimean Karaites or Krymkaraylar, also known as Karaims and Qarays, are an ethnicity derived from Turkic-speaking adherents of Karaite Judaism in Central and Eastern Europe, especially in the territory of the former Russian Empire. “Karaim” is a Russian, Ukrainian, Belarusian, Polish and Lithuanian name for the community.
Turkic-speaking Karaite Jews (in the Crimean Tatar language, Qaraylar) have lived in Crimea for centuries. Their origin is a matter of great controversy. Most modern scientists regard them as descendants of Karaite Jews who settled in Crimea and adopted a Kypchak language. Others view them as descendants of Khazar or Cuman, Kipchak converts to Karaite Judaism. Today, many Crimean Karaites reject ethnic Semitic origins theories and identify as descendants of the Khazars.
