- Acıçeşme,
- Alman Çeşmesi
- Aynalıçeşme,
- Ayrılık Çeşmesi
- Azapkapı Çeşmesi,
- Çatalçeşme
- Çeşmemeydanı
- Çırçır,
- Çobançeşme,
- Çukurçeşme,
- Gümüşsuyu,
- Horhor
- III Ahmet Çeşmesi,
- Kazlıçeşme
- Kuruçeşme
- Küçüksu Valide Çeşmesi
- Selami Çeşme
- Soğukçeşme
- Söğütlüçeşme
- Tophane Çeşmesi,
- Valideçeşme,
- Zincirlikuyu,
Çeşmeler Su kültürünün esas büyük ve göz önündeki örnekleriyse meydan çeşmeleridir. Bunların bir kısmı sebilli meydan çeşmesidir. Bunlardan en meşhuru Topkapı Sarayı kapısı önündeki III. Ahmed Sebilli Meydan Çeşmesi (1728)’dir. Bir diğer sebilli meydan çeşmesi örneği de Azapkapı’daki Saliha Sultan Çeşmesi (1732)’dir. Bunların dışında sadece meydan çeşmesi özelliği taşıyan III. Ahmet’in Üsküdar’daki (1728), Sultan I. Mahmud’un Tophane Meydanı’ndaki (1732) çeşmeleri ile Ortaköy Meydanı’nda Nevşehirli Damat İbrahim Paşa’nın (1732), Kabataş’ta Hekimoğlu Ali Paşa’nın (1734), Küçüksu Kasrı önünde (1806) ve Eyüp’te (1801) sebilli çeşme olarak Mihrişah Sultan’ın adını taşıyan çeşmeler önemlidir. Değişik bir mimariye sahip olması bakımından Sultanahmet’teki Alman Çeşmesi (1901, Mimar Schoele) de dikkate değerdir. III. Ahmet Çeşmesi, Topkapı . 134 . ŞehirveKültür: İstanbul . 134 . ŞehirveKültür: İstanbul Duvar çeşmelerinin en meşhur ve görkemlisi Üsküdar’daki Hüseyin Avni Paşa Çeşmesi (1874)’dir. Üsküdar Balaban’da Sineperver Hatun Çeşmesi, Emirgân I. Abdulhamit Çeşmesi (özellikle kitabesiyle önemlidir, 1783), Beşiktaş Valide (1839) ve Galata Bereketzâde (1786), Maçka dörtyüzlü II. Abdülhamit (1901) çeşmeleri de yine dikkat çekici örneklerdendir. Meslek çeşmeleri grubundan Kaptan Paşa Çeşmeleri üzerlerinde gemici motifi bulundurmaları dolayısıyla İstanbul’a has bir mimari özelliktir. Bunlar arasında özellikle Kasımpaşa semtinde olanlardan Cezayirli Gazi Hasan Paşa Çeşmesi’ni ve Süleyman Kaptan Çeşmesi’ni söyleyebiliriz. Yukarda saydığımız şehir içi çeşmeleri dışında İstanbul’daki çeşme türlerinin en güzel örneklerini saraylarda da görebiliriz. Çinili Köşk’te, Topkapı Sarayı’nda, Yıldız’da, Dolmabahçe’de değişik dönemlerden kalan, son derece ince işçilik ürü nü çeşmeler bulunmaktadır.
By Bilge Tonyukuk Enstitüsü zaman: Eylül 29, 2017
